Zamanın sadık çarkında, Zeus ve Demeter’in kızı Persephonē Περσεφόνη, tohumların topraktan filizlendiği ve doğanın çiçeklerle bezendiği baharı temsil eder. Antik Yunan amfora ve tabletlerinde elinde bir demet başak ile resmedilen Persephone, hasat tanrıçası Demeter’in tek kızıdır. Genç yaşta, onu kendine eş olarak isteyen yeraltı tanrısı Hades tarafından kaçırılır.
Titanlardan Cronus ve Rhea’nın en büyük oğlu, aynı zamanda Zeus, Poseidon, Hera, Demeter ve Hestia’nın kardeşi olan Hades, yeraltı dünyasında yaşar. Üç kardeş dünyayı kendi aralarında paylaştıklarında Zeus gökleri, Poseidon denizi ve Hades yeraltını almıştı. Sanat ve edebiyatta Hades, genellikle “acımasız veya kötücül bir tanrıdan ziyade sert ve ağırbaşlı” olarak tanımlanır.
Bir bahar günü Persephone çayırda gezinirken, Gaia’nın Hades’in kaçırma planına yardım amacıyla tam onun yürüdüğü yere ektiği bir nergis çiçeğinin cazibesine kapılır.
Koklamak için diz çöktüğünde yer titrer ve çatlayarak açılır. O anda Hades altın koşumlu iki tekerlekli arabasıyla belirir, Persephone’yi baştan çıkarır ve onu yeraltı dünyasına götürür.
Persephone’nin annesi Demeter, Zeus’un Hades’in Persephone’yi kaçırmasına ve onu eş olarak almasına izin verdiğini öğrendiğinde Zeus’a çok öfkelenir. Tek kızını kaybetmenin acısıyla, topraklardaki tüm mahsulün büyümesini keser. Bir zamanlar yemyeşil olan alanlar çoraklaşır ve tahıl kıtlığı baş gösterir. Demeter’in hışmını yatıştırmak ve dünyaya bereketi geri getirmek için Zeus, Persephone’yi annesine geri vermesi için tanrıların habercisi Hermes’i yeraltı dünyasına gönderir. Fakat, kaçırıldıktan sonra yeraltında altı nar tanesi yemiş olan Persephone, artık sonsuza dek yeraltı dünyasına bağlanır, çünkü nar taneleri, bir kez yenildiğinde kişiyi yeraltı dünyasına bağlayan kutsal bir niteliğe sahiptir. Persephone tam altı nar tanesini tükettiği için yılın altı ayını Hades ile geçirmeye mecbur edilir, kalan altı ayını ise annesiyle birlikte yeryüzünde geçirmesine izin verilir.
Persephone’nin yeraltı dünyasından ayrılabileceği zaman, baharın başlangıcı olarak tanımlanır. Annesine kavuşmak için yer altından çıkarken, toprak uyanıp yeşermeye başlar, tohumlar filizlenir ve bolluk toprağı kucaklar. Her bahar yeraltı dünyasından yeryüzüne dönüşü ölümsüzlüğe bir göndermedir. İlkbaharda çimlenmek ve filizlenmek için önceden toprağa gömülen tohumlar, yenilenmeyi ve yeni bir yaşam ve ölüm döngüsünün başlangıcını sembolize eder.
Persephone’nin yeryüzündeki zamanı dolup da yeraltı dünyasına geri dönmesi gerektiğinde, Demeter’in kederi bir kez daha alevlenir ve toprağın yüzünü titretir. Tüm ekinler ve bitkiler sonbahar telaşına kapılarak savrulurlar ve erken düşen kırağı örtüleri yakında gelecek olan kışın habercisi olur.
Zaman çarkının Olimpos Dağı’nda yaşayan tanrıların ellerinde döndürüldüğü antik Yunan’dan bu yana yaşam ve ölüm döngüsü böyle sürer gider.
Duygu Bruce
Tanrılar ve insanlar arasındaki aracı tanrıça İris’in hikâyesini ve Athena‘nın kutsal ağacının yarışmayı nasıl kazandığını buradaki mavi linklerden okuyabilirsiniz.
